Pomimo dużej popularności jogi, niewiele osób wchodzi głębiej w jej kontekst, pragnąc się dowiedzieć więcej o tradycji, która za nią stoi. A nawet spośród tych, którzy zdecydowali się wejść głębiej, większość osób kojarzy Patańdżalego i Jogasutry z jedną metodą: tzw. jogą ośmioczłonową. W rzeczywistości Patańdżali przedstawia w Jogasutrach 3 metody jogi, a jedno z tradycyjnych spojrzeń na strukturę dzieła Patańdżalego przypisuje każdą z tych metod osobnej kategorii uczniów. Za taką interpretacją opowiadali się m.in. Krishnamacharya i Srivatsa Ramaswami.
Pierwsza grupa uczniów to ci, którzy w zasadzie z urodzenia mają spokojny i skoncentrowany stan umysłu. Według tego spojrzenia praktykę dla nich przedstawia pierwszy rozdział Jogasutr (Samadhi pada) i praktyka jest nakierowana na utrzymanie tego stanu i pogłębienie go. Zalecane jest przede wszystkim zrównoważenie pomiędzy vajragją i abhjasą (nieprzywiązaniem a uwrażliwiającą praktyką), zalecane są postawy, które warto kultywować oraz określone praktyki medytacyjne.
Druga grupa uczniów to tacy, którzy są najbardziej zaburzeni – brakuje im umiejętności koncentracji, rządzą nimi negatywne tendencje (kleśe), nad którymi zupełnie nie panują. Dla nich, według tej interpretacji, zalecaną przez Patańdżalego metodą jest kriya joga (joga w formie działania), przedstawiona na początku drugiego rozdziału traktatu, która wykorzystuje leczniczą siłę rytuału, powtarzanego wielokrotnie pod stałym nadzorem nauczyciela. W pewnym sensie współczesnym odpowiednikiem praktyki dla takich osób w naszej kulturze jest psychoterapia, szczególnie grupowa.
Wreszcie trzecia, największa grupa uczniów, to adepci, którzy nie należą ani do jednej ani do drugiej grupy. Ich umysły nie są cały czas spokojne i skoncentrowane, ale też studenci ci mają pewne panowanie nad sobą i podstawowe zdolności koncentracji. Dla tych uczniów przeznaczona jest główna metoda Patańdżalego – joga ośmioczłonowa, która obejmuje takie praktyki jak: jamy i nijamy (praktyki etyczne), asanę, pranajamę, pratyaharę i samjamę (dharanę, dhjanę i samadhi). Jeśli potrzebujesz bardziej szczegółowo wgłębić się w tę metodę to polecam sięgnięcie do mojej książki „Psychologia jogi”.
