Większość z czytelników zapewne dosyć dobrze kojarzy klasyfikację praktyki jamy i nijamy u Patańdżalego (5 jam i 5 nijam). Jednakże praktyki jamy i nijamy to nie tylko joga klasyczna. Poniżej przedstawiam dosyć dobrze znane w Indiach wyliczenie 10 jam i 10 nijam (przedstawione m.in. w Hatha joga pradipice, ale tak naprawdę dużo starsze). Jest ono na pewno mocniej zanurzone w religijności hinduskiej niż pozareligijny system Patańdżalego. Jeśli któraś jama/ nijama nie jest przetłumaczona na język polski oznacza to, że ma znaczenie zbieżne z jej znaczeniem u Patańdżalego.
System 10 praktyk jamy
- Ahimsa
- Satja
- Asteja
- Brahmacharya
- Kszama – cierpliwość
- Dhriti – niezłomność, wytrwałość
- Daja – współczucie
- Ardżava – uczciwość, prostolinijność
- Mitahara – umiarkowanie (szczególnie w zakresie jedzenia)
- Sauća – czystość
System 10 praktyk nijamy
- Hri – skromność
- Santośa
- Dana – hojność
- Astikja – wiara w nauczyciela, nauczanie i ścieżkę prowadzącą do oświecenia
- Iśvarapudżana – oddanie Bogu poprzez regularne praktyki religijne
- Siddhanta śravana – studiowanie objawionych tekstów i nauczania danej linii przekazu
- Mati – rozwój siły woli, intelektu i hartu ducha pod kierunkiem guru
- Vrata – wywiązywanie się ze swoich ślubowań i zobowiązań
- Dżapa – codzienna recytacja mantr
- Tapas – [tu:] kreowanie odporności na przeciwności
Odnoszę dziwne wrażenie, że te dziesięć yam i niyam niejako zawiera się w wersji 5 yamowej/niyamowej 😉
A teraz z innej beczki. Maćku, będzie niedługo wpis o wpływie leków, na praktykę, który obiecywałeś w ubiegłym roku?
Cześć Piotr, oczywiście wszystkie praktyki typu jamy i nijamy (w przyszłym tygodniu wrzucę „40 zasad Inayata Khana”) się w pewien sposób pokrywają.
Co do wpływu leków na praktykę to pamiętam cały czas, tylko ostatnio cierpię na niedoczas, a to jest wpis, który muszę napisać rozważnie, żeby nie został niewłaściwie zrozumiany 🙂 Myślę, że jeszcze odrobinę musi poczekać. Aktualnie mam sporo pracy, więc wrzucam raczej tylko rzeczy, które rodzą się samoistnie w wyniku przygotowania np. na warsztaty czy co 🙂 Sorry za opóźnienie.
Cześć Maciej, chciałabym dowiedzieć się czegoś więcej o daya i arjava.
Bardzo proszę o pózniej literatury lub kilka słów od Ciebie.
Pozdrawiam serdecznie
Cześć Katarzyna. Jeśli chodzi o daję to – o ile mi wiadomo – najwięcej chyba (choć i tak niewiele) jest w Puranach. W Padma Puranie daja jest definiowana jako godne pochwały i pełne spójności z własnymi wartościami pragnienie złagodzenia smutku i trudności innych przez wykonanie wszelkich niezbędnych wysiłków w tym kierunku. W Matsja Puranie z kolei z kolei mówi się o tym, że daja wynika z traktowania innych istot jako siebie samej, siebie samego. Ponadto w tej puranie jest podkreślone, że jest ona (daja) niezbędna do osiągnięcia szczęścia. W Ekadaszi Tattvam również daja jest definiowana jako widzenie innych jako (część) siebie. Generalnie ta idea towarzyszy wielu ścieżkom duchowym, nie tylko hinduistycznym. W psychologii sufich też wyraźnie widać, że rozwijając się nie stajemy się lepsi od innych, a raczej równiejsi – ponieważ za każdą istotą stoi ta sama esencja. Niektórzy stawiają znak równości między dają a karuną (też tłumaczoną jako współczucie), a niektórzy definiują karunę jako umiętność postawienia się w sytuacji innej osoby, zrozumienia czegoś z jej perspektywy.
Ardżawa oznacza prostotę, prostolinijność, szczerość i harmonię w swoich myślach, słowach i działaniu, wobec siebie i wobec innych. Niektórzy tłumaczą ją jako „powściągliwość od hipokryzji”. O ardżawie nie ma za dużo w jogicznych tekstach, wylicza ją pośród jam Hatha joga pradipika i Śandilja Upaniszada, jedna z pomniejszych (choć pozostających w nowoczesnym kanonie 108) upaniszad. U Śankary i w Bhagawadgicie (17,16) pojawia się podobna cnota zwana bhavasamśuddhi – czystość motywów i wolność od hipokryzji, zarówno względem siebie, jak i względem innych. Pasowałoby tu – pochodzące z pozawedyjskiej tradycji – sufickie powiedzenie „Poznaj swoje motywy, a następnie poznaj motywy swoich motywów” 😉 Tradycyjnie uważana jest za praktykę, dzięki której można żyć bez uprzedzeń, oczekiwań, lęku, gniewu i konfliktów wewnętrznych. Niektórzy też zestawiają ardżawę z tłumaczoną również jako brak hipokryzji adambha. W zasadzie tyle, nie kojarzę innych kontekstów ani szerszego opisu. Mam nadzieję, że to jakoś pomoże 🙂